Podział świadczeń z uwzględnieniem elementu czasu
1) Element świadczenia służy zarówno opisowi stosunku zobowiązaniowego, jak i jego klasyfikacji. Element ten ma więc znaczenie dla definicji zobowiązania ciągłego.
2) Umowa zobowiązaniowa pełni w pierwszej kolejności funkcję normotwórczą (regulacyjną).
3) Odczytanie art. 353 § 1 Kodeksu cywilnego poprzez funkcję normotwórczą (regulacyjną) czynności prawnej uzasadnia stwierdzenie, że zastosowanie normy indywidualnej ustanowionej tą czynnością nie jest elementem koniecznym konstrukcji stosunku zobowiązaniowego. Konstrukcja ta obejmuje również sytuację, w której dłużnik nie spełnia świadczenia i nie stanowi to niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania.
4) Dla pewnych typów stosunków zobowiązaniowych charakterystyczne jest udzielanie przez dłużnika ochrony (ponoszenie ryzyka). Nie jest to świadczenie, a jedynie przejaw gotowości do jego spełnienia.
5) Uwzględniając wpływ czynnika czasu na rozmiar świadczenia należy wyróżnić kategorię świadczeń jednorazowych, świadczeń ciągłych oraz świadczeń okresowych. Jest to podział wyczerpujący i rozłączny. Obok tego podziału – uznawanego w pracy za podstawowy podział świadczeń według kryterium czasu – można wyróżnić kategorię świadczeń podzielnych oraz świadczeń sukcesywnych.
6) W przypadku świadczenia ciągłego oraz świadczeń okresowych między trwaniem stosunku zobowiązaniowego a rozmiarem świadczenia (świadczeń) zachodzi bezpośredni związek. W ograniczonym zakresie związek taki występuje również przy świadczeniach sukcesywnych.
7) Przy świadczeniu ciągłym czas stanowi samodzielny wyznacznik rozmiaru świadczenia. Upływ czasu jest wpisany w konstrukcję świadczenia, a w konsekwencji w konstrukcję stosunku zobowiązaniowego.
8) Przy świadczeniach okresowych wyznacznikiem rozmiaru świadczenia – obok elementu czasu – jest ilość świadczeń spełnianych w ramach stosunku zobowiązaniowego. W tym przypadku czynnik czasu wpływa zarówno na rozmiar poszczególnego świadczenia okresowego (pierwszy poziom oddziaływania), jak i na łączny rozmiar należnych świadczeń (drugi poziom oddziaływania).
9) W przypadku świadczeń sukcesywnych czynnik czasu oddziaływuje na rozmiar świadczenia w ograniczonym zakresie. Poszczególne świadczenie sukcesywne jest świadczeniem jednorazowym, a więc świadczeniem, którego rozmiar nie jest determinowany elementem czasu. Świadczenie to ma być jednak spełniane periodycznie w ramach stosunku zobowiązaniowego. Czynnik czasu wpływa więc na łączny rozmiar należnych świadczeń (drugi poziom oddziaływania).