Wstęp
Szanowni Państwo,
Zapraszam Państwa do zapoznania się z publikacją naukową mojego autorstwa pt. „Zobowiązanie ciągłe jako konstrukcja prawna”, wydanie Poznań 2017. Jest to pierwsze w polskiej literaturze cywilistycznej monograficzne opracowanie problematyki zobowiązań ciągłych. Obejmuje ono zarówno stosunki zobowiązaniowe wynikające z czynności prawnej, jak i nawiązane na podstawie ustawy (ex lege).
Uprzejmie informuję, że książka jest dostępna w bibliotekach uniwersyteckich, w tym w bibliotekach wydziałów prawa i administracji. Streszczenie pracy oraz wnioski z kolejnych jej rozdziałów można pobrać ze strony głównej oraz z zakładki „Wnioski z pracy”.
Monografię można również nabyć poprzez tę stronę internetową. Opis książki oraz warunki sprzedaży zostały zamieszczone w zakładce „Zamów książkę”.
Mając nadzieję, że lektura książki zainspiruje Państwa do analizy zobowiązania ciągłego, załączam wyrazy szacunku
prof. UAM dr hab. Agnieszka Pyrzyńska
O autorce
prof. UAM dr hab. Agnieszka Pyrzyńska
zatrudniona w Katedrze Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Specjalizuje się w tematyce prawa zobowiązań. Radca prawny w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu.
Streszczenie
Celem monografii „Zobowiązanie ciągłe jako konstrukcja prawna” (Continuous obligation as a legal construction) jest opis konstrukcji zobowiązania ciągłego, uznawanej w pracy za jedną z najbardziej ogólnych konstrukcji prawa obligacyjnego.
Monografia jest podzielna na pięć rozdziałów.
Pierwszy rozdział jest poświęcony pojęciu zobowiązania. Rozpoczęcie rozważań od tego zagadnienia jest uzasadnione oczywistym spostrzeżeniem, że zobowiązanie ciągłe stanowi jedną z postaci stosunku zobowiązaniowego. Pozwala to na sformułowanie trzech przesłanek ogólnych, których spełnienie jest niezbędne dla przyjęcia konstrukcji zobowiązania ciągłego: (1) przesłanki stosunku prawnego, (2) przesłanki cywilnoprawnego charakteru tego stosunku, (3) przesłanki zobowiązaniowego charakteru tego stosunku.
Drugi rozdział pracy dotyczy pojęcia świadczenia oraz podziału świadczeń z uwzględnieniem czynnika czasu. Bliższe omówienie tego zagadnienia wynika z założenia przyjętego w pracy, zgodnie z którym podstawą wyróżnienia kategorii zobowiązania ciągłego jest szczególny rodzaj świadczenia, tj. świadczenie, na którego rozmiar wpływa element czasu.
Uwzględniając kryterium czasu, w pracy – zgodnie ze stanowiskiem dominującym w polskiej doktrynie prawa zobowiązań – wyróżnia się kategorię świadczeń jednorazowych, świadczeń ciągłych oraz świadczeń okresowych. Ponadto, obok tego podziału, uznawanego za podstawowy podział świadczeń według kryterium czasu, w pracy wyróżnia się kategorię świadczeń sukcesywnych.
Przedmiotem rozważań zawartych w trzecim rozdziale jest istota konstrukcji zobowiązania ciągłego. Podzielając stanowisko dominujące w polskiej doktrynie, w pracy za zobowiązanie ciągłe uznaje się stosunek zobowiązaniowy ze świadczeniem (świadczeniami), którego rozmiar jest wyznaczany z uwzględnieniem czynnika czasu. Jest to świadczenie ciągłe oraz świadczenia okresowe. Ponadto w pracy proponuje się objąć konstrukcją zobowiązania ciągłego również stosunki zobowiązaniowe ze świadczeniem sukcesywnym. Uboczny charakter świadczenia (np. świadczenie odsetek w umowie kredytu), jak i fakt, że do świadczenia właściwego zobowiązaniu ciągłemu zobowiązana jest tylko jedna strona (np. świadczenie finansującego w umowie leasingu) nie wyklucza przyjęcia analizowanej konstrukcji.
W czwartym rozdziale pracy bliższej analizie poddano zagadnienie ograniczonych ram czasowych stosunku zobowiązaniowego. Rozważania te uzasadniają stwierdzenie, że jedną z zasad prawa obligacyjnego o charakterze normatywnym, będącą zasadą konsekwencją zasady wolności, jest zasada ograniczonego trwania w czasie stosunku zobowiązaniowego. Norma wyrażająca tę zasadę ma charakter bezwzględnie wiążący. Wskazana zasada wyraża zakaz kształtowania przez podmioty prawa cywilnego treści stosunku zobowiązaniowego w sposób, który prowadziłby do nadmiernego związania tym stosunkiem w aspekcie czasowym. Zasada organicznego trwania w czasie stosunku zobowiązaniowego nie ma charakteru bezwzględnego. Ustawodawca może wprowadzać od niej odstępstwa, związane z wolnością i prawami innych osób lub z ochroną interesu publicznego.
Ostatni, piąty rozdział monografii, dotyczy aspektu trwania w czasie zobowiązania ciągłego. Uwzględniając ten aspekt, w pracy jest wyróżniana i bliżej omawiana kategoria zobowiązań ciągłych, których trwanie w czasie jest wyznaczane w sposób bezpośredni, przy użyciu konstrukcji czasu nieoznaczonego/ czasu oznaczonego oraz kategoria zobowiązań ciągłych, których trwanie w czasie jest wyznaczane w sposób pośredni. W drugim przypadku wyznaczanie trwania w czasie zobowiązania ciągłego następuje poprzez powiązanie z trwaniem określonej sytuacji, w tym trwaniem innego stosunku prawnego, lub zajściem zdarzenia, którego specyfika wyłącza przyjęcie konstrukcji czasu nieoznaczonego/ czasu oznaczonego.
W rozdziale piątym są omawiane ponadto podstawowe mechanizmy wygaśnięcia zobowiązania ciągłego, w tym instytucja wypowiedzenia, skutki wyznaczenia trwania w czasie zobowiązania ciągłego z naruszeniem reguł ustawowych oraz specyfika wygaśnięcia zobowiązania ciągłego.